We staan aan de vooravond van enorme ingrepen op de Noordzee. Het rapport van Deltares wat in april uitgekomen is, waarschuwt voor enorme ecosysteemeffecten. Wellicht verandert de uitrol van wind op zee het hele huidige systeem, van wind tot stromingen en primaire productie op de Noordzee. Slapen we of willen we het niet horen? Onze vissers zijn bezorgd, maar als het gaat om de mogelijke impact van windparken kijkt iedereen naar elkaar.
Het klimaatakkoord is een gegeven, evenals de ambitie om de uitstoot van broeikasgassen terug te brengen. Nodig ook, want onze huidige manier van leven en consumeren zorgt voor nadelige effecten op mens en natuur. Dat wind op zee de gekozen weg is, hebben we te accepteren, hoewel we regelmatig aanlopen tegen het feit dat men denkt dat 'die molens op zee niet in de weg staan'.Voor onze vissers staan ze wel in de weg. Voor de veiligheid op zee staan ze ook in de weg. En er zijn grote zorgen over de ecologische impact: Zijn we met onze 'duurzame oplossing' niet enorme milieuproblemen aan het creëren?
Wind op zee verandert natuurlijke balans
De molens zullen impact gaan hebben op windsnelheden en -kracht, en daarmee op golven en vermenging in de waterkolom. Ook de palen hebben grote impact op de stromingen in en om windparken en beinvloeden de manier waarop zand en slib verplaatst worden en neerdalen. Het water kan op de ene plek troebeler, en elders helderder worden, wat direct een impact heeft op de groei van plantaardig plankton én daarmee de voedselbeschikbaarheid voor dierlijk plankton. De basis van het voedselweb.
Er zijn daarnaast sterke aanwijzingen dat elektromagnetische velden en warmte, afkomstig van de kabels, een aantrekkende of juist afstotende werking hebben op vis. En dan hebben we het nog niet over de aanleg van de parken, waarbij zeezoogdieren en vissen het loodje kunnen leggen door drukgolven en gehoorschade. Zie hier het waarschuwende onderzoeksrapport van Deltares.
En we zijn niet alleen in Nederland bezig met grootschalige uitrol van wind op zee, maar ook in omliggende landen.
Meten is weten, maar we weten niks
Het rapport van Deltares geeft direct aanleiding tot bezorgdheid en vragen, er is behoefte naar antwoorden voordat we beginnen en antwoorden krijg je door middel van onderzoek. Dat onderzoek is er, maar je ziet in de praktijk dat het onderzoek zich beperkt tot het strikt noodzakelijke. Er wordt gekeken naar beschermde soorten, maar niet naar tong, schol en andere platvissen. Soorten die geen beschermde status hebben maar wel van groot belang zijn voor zowel het natuurlijke systeem als voedselvoorziening. We berichtten in de vorige nieuwsbrief over de extreem sterke aanwas van jonge platvis, maar voor hetzelfde geld doen we dat teniet door de uitrol van wind op zee.
Er wordt gekeken naar het effect van het geluid van het heien op een aantal soorten, maar niet in combinatie met geluid vanuit de scheepvaart of marine. Er wordt nog niet gekeken naar cumulatieve effecten Noordzeebreed. Als we in de Nederlandse wateren de vissen verjagen terwijl de Britten ook windparken bouwen, dan kunnen dieren geen rust meer vinden en gaan de effecten dubbelop. Dat deze kennis ontbreekt is bekend, maar de bouw van windparken gaat door terwijl alle partijen aangeven dat meer kennis nodig is. Een vreemde situatie, waarvoor niemand verantwoordelijkheid lijkt te nemen.
Verantwoordelijkheden op overheidsniveau
De bouw en aanwezigheid van windparken hebben een 'eigen' impact, maar zijn niet de enige activiteiten op zee. Scheepvaart valt onder een ander Ministerie (IenW) dan de energietransitie (EZK) en voor onderzoek naar commerciële visbestanden moeten we bij LNV zijn. Het onderzoeksprogramma WOZEP neemt bijvoorbeeld de opeenstapeling met scheepvaartgeluid niet mee, daarvoor zou je bij IenW moeten zijn. Het is pijnlijk dat we dit als maatschappij laten gebeuren. Ook in het buitenland hebben vissers grote zorgen over zowel de ruimtelijke claims als de gevolgen van de grootschalige windparken, die overal voorrang lijken te krijgen zonder dat duidelijk is wat ze veroorzaken.
Ons rest de vraag: Als straks de Noordzee onherstelbaar aangetast is door het klimaatbeleid, wie mogen we dan aanwijzen als verantwoordelijke?