Wat is er toch aan de hand met de schol? De vissoort staat er super voor, maar de vangsten blijven achter. Een discussie tijdens het VisNed werkoverleg heeft er toe geleid dat WMR-onderzoeker Tobias van Kooten het VisNed team mee heeft genomen in de veranderingen die de schol ondergaat en de gevolgen hiervan voor de visserij.
Ook in deze roerige tijden, of eigenlijk juist in deze tijden, blijft het belangrijk om in te kunnen spelen op veranderingen die er gemerkt of ongemerkt plaatsvinden. De bestandsschatting van dit jaar komt op alweer een nieuw record: een paaibiomassa van meer dan 1,25 miljoen ton.
Maar we zien dit niet meteen terug in de aanvoer, er is geen sprake van enorme hoeveelheden schol op de markt, en ook komen we relatief weinig grote vissen tegen, terwijl die er zeer zeker zijn... maar waar?
De sleutel zit in verspreiding
Het is niet de eerste keer dat Tobias van Kooten uitlegt waar de schol is, dit gebeurde eerder ook voor een groep vissers in Utrecht tijdens de OSW bijeenkomst in september 2019.
Echter, VisNed gaat graag dieper in op wat dit betekent voor de belangenbehartiging, of er nieuwe inzichten zijn en we hadden behoefte aan discussie over mogelijke ontwikkelingen die gekoppeld zijn aan de bevindingen.
Tobias van Kooten presenteerde een helder overzicht doorspekt met grafieken en surveykaartjes. Naast grote groei van het bestand zien we ook een hele andere verdeling van de leeftijdscategorieën in het visbestand. In de jaren ’80 / ’90 was 10% van het bestand ouder dan 6 jaar.
Nu is dat gegroeid naar 45%, maar in de aanvoer zien we die toename van oudere schol veel minder terug. Met andere woorden: we vangen vooral jongere schol. Dat komt omdat de oudere vis echt 'ver weg' zit, onze visgronden overlappen vooral met het leefgebied van de jongere vis. Dat zie je ook terug in de verspreidingskaarten onder dit artikel.
Schol concurreert met zichzelf
Naast het feit dat de grote vis Noordwaarts trekt, wordt de vis kleiner, hij groeit minder hard en wordt (met ups en downs) steeds wat magerder. Een schol van 4 jaar oud was rond 2004 zo’n 35 centimeter. Nu bereikt een schol die lengte pas wanneer hij 6 jaar oud is.
Sinds midden jaren ’90 wordt de biomassa van de bodemdieren – het voedsel voor de schol – gemonitord door Rijkswaterstaat. Over het algemeen wordt gezien dat hoe hoger de paaibiomassa van schol, hoe minder van dit voedsel er aanwezig is. Waarschijnlijk speelt onderlinge concurrentie hier een rol.
Vangstadviezen
Ondanks dat de quota recentelijk bij lange na niet volledig worden benut, kun je de vraag stellen waarom de vangstadviezen niet hoger zijn aangezien de paaibiomassa zo gigantisch wordt geschat. Dat heeft ermee te maken dat voornamelijk de kleine schol nu bevist wordt. Slechts een deel van de paaibiomassa is daarmee in de praktijk “vangbaar” gebleken in de afgelopen jaren.
De vangstadviezen worden op basis van die “vangbare paaibiomassa” berekend. Die is de afgelopen jaren gedaald, terwijl de totale paaibiomassa juist is gegroeid. Interessant hieraan is het volgende. Stel nu dat de oudere schol meer bevist zou gaan worden. Dan zou een groter deel van de paaibiomassa als vangbaar worden gezien. Dan zouden de vangstadviezen in eerste instantie mee gaan stijgen. Wat het effect op de totale paaibiomassa van een toename van de visserij op de oudere schol, dat valt dan weer niet echt te voorspellen.
In algemene zin is het ook niet mogelijk om de oorzaak van de veranderingen die er optreden precies aan te wijzen. Er zijn verschillende mogelijke effecten. De afname van de eutrofiëring kan een rol spelen. Of de opwarming van het zeewater. En in hoeverre gaat het om één populatie van schol in de hele Noordzee, of zijn het losse bestanden?
Hoe dan ook is het duidelijk dat hier sprake is van een unieke situatie. In hoeverre de vloot daar op dit moment op in kan spelen is nog een open vraag. In elk geval is er weer een tipje van de sluier opgelicht en wij danken WMR voor het delen van deze inzichten.
Voor vragen kunt u contact opnemen met wvanbroekhoven@visned.nl
