“De Titanic heeft 95% van de reis voltooid, zo kan het ook met de Brexit gebeuren.” Met deze vergelijking wordt gedoeld op de blijvende onzekerheid over de Brexit.
Aan deze onzekerheid kon, ook tijdens de stakeholderbijeenkomst van I&W (23-10-2018) en LNV (26-10-2018), geen einde gemaakt worden. Ook de publicatie van de Fisheries Bill door de Engelse overheid kan hieraan geen einde maken, want het blijft de vraag hoe hier invulling aan gegeven gaat worden en hoe serieus we de Fisheries Bill moeten nemen.
Huidige stand van zaken
Er is tot op de dag van vandaag nog geen uittredingsovereenkomst tussen de EU en het VK. Dit uittredingsverdrag gaat over de voorwaarden waaronder het VK de EU verlaat. Daarna moet er een akkoord komen over de toekomstige relatie tot het VK, waar pas aan begonnen kan worden als de uittredingsovereenkomst rond is.
Als er een deal komt met daarin een overgangsperiode, dan bepaalt dat de deadline voor de overeenkomst over toekomstige relatie tot het VK. Na een Brexitdeal over uittreding volgt er dus een andere (inhoudelijk) belangrijke deal. Zonder een deal voor 29 maart 2019 is er dus ook geen overgangsperiode en geen overeenstemming over hoe het VK in verhouding staat tot de EU en iedere individuele lidstaat. Kortom; dat zou een ramp zijn.
Een heikel punt is dat de EU al in het uittredingsverdrag de relatie van het VK tot de EU wil hebben. Hiermee wordt bedoeld dat het VK geen onderdeel meer uitmaakt van de interne markt etc. Dit geeft namelijk een juridische basis voor de afspraken die op een Brexit deal volgen over de toekomstige relatie tot het VK en voorkomt ‘cherry-picking’, zeg maar de krenten uit de pap, wel de lusten van een uittreding en niet de lasten.
De tactiek van de Engelse premier Theresa May lijkt nu te zijn om tijd te kopen. Wanneer er op het laatste moment een deal ligt over de voorwaarden waaronder het VK de EU verlaat, wordt het voor alle partijen slikken of stikken. Dan is het de keuze tussen een (slechte) deal of geen deal in de hoop dat de politieke steun dan voldoende zal zijn.
Laat verder helder zijn dat bij een deal tussen de onderhandelaars ook het Europees Parlement akkoord moet gaan en het Britse parlement de uittredingsovereenkomst moet ratificeren (geldig verklaren voor brits recht). Zelfs dan kan een deal dus nog afketsen. Vandaar ook de vergelijking met de Titanic in de inleiding van dit stuk.
Fisheries Bill
Op 25 oktober 2018 is de Fisheries Bill naar het Britse parlement gezonden, die inhoudelijk veel op de eerdere White paper van het VK lijkt. Hoofdlijnen hierin zijn dat het VK een onafhankelijke coastal state wordt, die zelfstandig beslist wie onder welke voorwaarden toegang krijgt tot hun wateren. Dit is het systeem van zonal attachement. Dit betekent dat zij ook als derde partij willen deelnemen aan de onderhandelingen met Noorwegen over de gedeelde visbestanden.
Er ontstaat dan op de Noordzee een situatie waar in het VK en Noorwegen veruit het meeste water en qua omvang een beperkte vloot, terwijl de EU een aanzienlijke vloot heeft maar veel minder water. Daarbij wil het VK de toegang tot de markt loskoppelen van de toegang tot elkaars wateren. Iets wat voor de EU tot nu toe onbespreekbaar is. VisNed blijft benadrukken dat de koppeling van die twee zaken cruciaal is. Daar komt bij dat nu helder gesteld is dat Engelse vlagkotters in het no-deal scenario geen toegang tot de Europese wateren krijgen wanneer Europese vissers ook geen toegang tot Britse wateren krijgen.
Daarnaast stelt men in de Fisheries Bill voor om voor de Britse quota een andere manier van verdeling te gaan hanteren, waarbij men via een systeem van tendering quota zou kunnen verkrijgen. De moeilijkheid van deze Fisheries Bill is hoe groot het proefballon-gehalte ervan is. Het is nog onduidelijk hoe het VK een en ander precies wil gaan invullen en of er voldoende politieke steun hiervoor. is Wel is het enigszins geruststellend dat de Engelse minister Michael Gove heeft toegezegd dat gemaakte afspraken in EU verband sowieso tot eind 2019 gehandhaafd blijven.