Nog maar een paar dagen totdat Brexit volgens planning een feit zou moeten zijn, maar nog steeds kan niemand met zekerheid zeggen wat voor soort Brexit het gaat worden en wanneer. De afgelopen weken is er weer heel veel verrassends gebeurd. Steeds wanneer er enige logica en rationaliteit te ontdekken lijkt, worden we opnieuw verrast. Inmiddels is in ieder geval wel zeker dat Brexit op z'n vroegst 12 april zal zijn, waarbij ook 22 mei wordt genoemd. Hier een opsomming van wat we verder wel en (vooral ook) niet weten.
Algemene politieke ontwikkelingen
Een van de heikele punten van het huidige concept-Brexitakkoord is de grens tussen Noord-Ierland en Ierland. Vanwege het vredesakkoord uit 1998 mag er nooit meer een herkenbare grens tussen de Ierse Republiek en het Verenigd Koninkrijk komen. Maar die onzichtbare grens is straks wel een buitengrens van de EU. Dat is lastig en daarover zijn harde afspraken gemaakt. Die afspraken zinden Brexiteers niet.
Vorige week heeft premier May het voor elkaar gekregen aanvullende verklaringen bij de EU los te weken in de hoop dat ze dan voldoende parlementariërs achter haar deal zou krijgen. Geoffrey Cox, de hoogste juridische adviseur van de regering, oordeelde hierover dat het risico op een Ierse grensregeling waarin men gevangen blijft weliswaar verkleind, maar niet verdwenen is. Dit oordeel legde een bom onder de tweede stemming over de Brexit-deal van May. Net als vier weken daarvoor werd May’s voorstel verworpen, dit keer met het nog steeds verbijsterende aantal van bijna 150 stemmen verschil.
Een dag later stemde het Lagerhuis voor een motie die een no-deal Brexit in alle omstandigheden uitsluit. Die wens heeft (nog) geen wetskracht. En weer een dag later, op donderdag 14 maart stemde het Lagerhuis voor uitstel van de Brexit. Normaal zou na zoveel vernedering een premier de eer aan zichzelf houden, maar niet mevrouw May, zij ploegt stug door.
Afgelopen woensdag 20 maart heeft zij een verzoek tot uitstel tot 30 juni ingediend bij de Europese Unie. Dat verzoek is door de 27 lidstaten besproken. Donald Tusk, voorzitter van de Europese Raad heeft aangegeven voorstander te zijn van een langer uitstel. Het voorstel van May werd van tafel geveegd en May voelde niets voor het idee van Tusk.
Uitstel
Uitstel van de Brexit datum kent echter een aantal moeilijkheden. Er moet zicht zijn op een deal en als er uitstel na 22 mei komt dan moeten de Britten meedoen aan de verkiezingen voor het Europees Parlement. May leek lang aan te sturen op een derde stemmingsronde over haar Brexit-deal. Ook dan was er uitstel nodig geweest om de benodigde procedures te kunnen doorlopen.
Echter, zo gaat dat in het Britse Parlement, de voorzitter/speaker van het Lagerhuis, heeft zich beroepen op een precedent uit 1604 (!!) wat bepaalt dat er niet drie keer exact hetzelfde voorstel in stemming mag worden gebracht. Maar May kreeg hulp van de EU lidstaten. Die bepaalden dat de Brexitdatum op 22 mei ligt, mits het Lagehuis in die derde stemming alsnog voor de deal kiest. Gebeurt dat niet (en daar lijkt het serieus op), dan moet er uiterlijk 12 april door de Britten een andere haalbare deal voorgesteld zijn, anders lijkt er alsnog een No Deal Brexit te komen.
Kortom: het kan nog steeds verschillende kanten op en het gevaar van No Deal is niet verdwenen.
Brexit-visserij
Zolang er geen Brexit deal is, is er geen enkel juridisch bindend document die het VK verplicht zich na Brexit aan de eerder gemaakte afspraken in EU-verband te houden. Er blijft dan onzekerheid bestaan of er wederzijdse toegang tot elkaars wateren zal worden verleend, waarbij wij er strikt formeel van uit moeten gaan dat dit niet het geval zal zijn. De laatste weken wordt er intensief overleg gevoerd met LNV, de NVWA en andere partijen om ons zo goed mogelijk op de Brexit voor te bereiden. Uitstel van de Brexit datum geeft aan dit proces iets meer lucht voor de visserij, al blijft een Brexit met deal (visserijakkoord) het meest wenselijke.
De afgelopen weken heeft VisNed samen met de Redersvereniging korte lijntjes gehad met verschillende ministeries, RVO en de NVWA. Door middel van gezamenlijk overleg wordt geprobeerd zoveel mogelijk zaken voor te bereiden voor het moment waarop Brexit daadwerkelijk een feit wordt. Hierbij moet u denken aan het voorbereiden van licentie aanvragen om zo snel mogelijk na een deal in Brits water te mogen vissen.
VisNed heeft daarnaast het voortouw genomen in de coördinatie van de aanvragen van inspectiepunten voor vis in de verschillende Nederlandse havens. Daarnaast hebben zijn wij bezig de toegang van Britse vlagkotters in alle Nederlandse havens mogelijk te maken.
Voor Britse vlagkotters geldt dat zij bij een Brexit hun EU-nummer verliezen. Zij moeten dan bij de Engelse autoriteiten zijn om een VK-nummer voor hun vaartuig aan te vragen. Zolang er geen afspraken zijn gemaakt over de invoerrechten gelden de WTO-tarieven voor het importeren van vis naar het vaste land van Europa. De positie van bemanningsleden op vlagkotters is dan ook (nog) niet geregeld
Er wordt momenteel samen met het Ministerie van LNV hard gewerkt aan een plan van aanpak om voor iedereen zo snel mogelijk na Brexit duidelijkheid te verschaffen wat dit voor zijn bedrijf betekent. Alles is erop gericht de onvermijdelijke schade van een Brexit voor de sector zo veel mogelijk te beperken. Het ministerie van LNV heeft in dat kader toegezegd om als het zo ver is tijdig een brief in de vorm van een vlootinstructie naar alle NL-vissersvaartuigen te sturen na Brexit met daarin uitleg wat wel en niet mogelijk is.
Vragen?
De ontwikkelingen in dit Brexit dossier volgen elkaar in rap tempo op. Wij proberen u zo goed mogelijk op de hoogte te houden. Mocht u vragen hebben, dan is Nathanaël Middelkoop (nmiddelkoop@visned.nl/0527-684141) aanspreekpunt in het VisNed team. Hij zal proberen uw vragen te beantwoorden of deze verder doorgeleiden naar de juiste persoon of instantie.