Enige weken geleden heeft VisNed een zienswijze ingediend op het eerste deel van de Mariene Strategie deel 1, een programma om de milieutoestand van het Nederlands deel van de Noordzee te beoordelen. Het antwoord viel niet mee. Toch is de zienswijze een belangrijk signaal naar het ministerie en de politiek dat VisNed kritisch is en weet waar ze over praat.
In de zogenaamde ‘Nota van antwoord’ is door de Ministeries van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) en Landbouw, Natuurbeheer en Voedselkwaliteit (LNV) gereageerd op de punten die door VisNed en een aantal andere partijen zijn ingebracht. Hoewel VisNed op een aantal punten gelijk krijgt, zijn de aanpassingen van de Mariene Strategie miniem. De nota van antwoord geeft aan dat de vier ingediende zienswijzen “niet hebben geleid tot grote koerswijzigingen in de verdere implementatie van de KRM”. De andere drie zienswijzen naast die van VisNed zijn afkomstig van een burger, Plastic Soup Foundation en een samenwerking van Nederlandse milieuorganisaties.
VisNed krijgt gelijk op 10 punten...
De zienswijze van VisNed is in de Nota van Antwoord in negentien onderdelen opgedeeld. Van deze negentien onderdelen hebben wel tien onderdelen daadwerkelijk geleid tot een verandering in de tekst van de Mariene Strategie Deel 1 (dat is veel, mede gezien de andere zienswijzen tot geen enkele wijziging hebben geleid). Op zich lijkt dit een goed resultaat: er is gevolg gegeven aan onze opmerkingen.
...maar wat koop je ervoor?
Helaas bleef het in veel gevallen bij tekstuele veranderingen en is er inhoudelijk weinig tot niets veranderd. Zo heeft VisNed bijvoorbeeld ingebracht dat er te snel wordt aangenomen dat er een causaal verband is tussen het gevoerde beleid en de verbeteringen in de praktijk (dat is namelijk niet onderzocht). De nota van antwoord geeft VisNed hierin gelijk en zegt de tekst hierop te hebben aangepast. Wat is er dan veranderd? “… maatregelen hebben dus effect …” is vervangen door “… maatregelen lijken dus effect te hebben …”. Dat is wel erg subtiel, als je het ons vraagt.
Onderwatergeluid door windmolenparken
Een belangrijk punt voor VisNed was dat de ecologische effecten van de grootschalige uitbreiding van windmolenparken (en dan met name de effecten op vissen, schaal- en schelpdieren) onderbelicht worden in de KRM. Hoewel er aan de Mariene Strategie deel 1 nu een paragraaf is toegevoegd over onderzoek naar onderwatergeluid door windparken (zowel het heien als werkende parken), wordt hier volgens VisNed nog veel te weinig aandacht aan besteed en onderzoek naar gedaan. Met het oog op de grootschalige uitrol van windparken op zee, die veel groter is dan voorzien toen deze Mariene Strategie deel 1 werd geschreven, maakt VisNed zich hier zorgen over.
Kennisleemten
Een ander belangrijk punt waar VisNed kanttekeningen bij heeft geplaatst is de manier waarop er met kennisleemten wordt omgegaan. In geval van het ontbreken van kennis wordt er namelijk al (veel te) snel aangenomen dat er geen goede milieutoestand is (waarop vervolgens acties om de milieutoestand te verbeteren in een later stadium volgen). De nota van antwoord gaat hier niet in mee en stelt het voorzorgsprincipe voorop: uit voorzorg moeten maatregelen worden genomen als er mogelijk schade zou kunnen ontstaan als deze maatregel niet worden getroffen. Volgens VisNed wordt dit principe in veel gevallen te gemakkelijk toegepast.
Kritisch en kundig
VisNed blijft zich op het standpunt stellen dat de Mariene Strategie deel 1 – hoewel deels tekstueel aangepast – geen representatief beeld geeft van de milieutoestand op de Noordzee. Hoewel er veel werk is gestopt in het schrijven van een zienswijze en deze exercitie uiteindelijk concreet weinig heeft opgeleverd, acht VisNed het wel nuttig. We laten van ons horen en maken duidelijk dat we kritisch en kundig zijn. Dit signaal is ook richting de politiek geuit.