Zijn beschermde gebieden een doel in zichzelf aan het worden?

De roep om meer en grotere beschermde gebieden klonk hard en duidelijk op een door de Europese Commissie georganiseerd Natura 2000 seminar. Dat grote gebiedssluitingen enorm nadelige gevolgen hebben voor de visserij werd niet erkend, sterker nog: het zou visserij heel veel opleveren. Een visie die VisNed absoluut niet deelt. VisNed is voor duurzaam gebruik van de zee en het duurzaam oogsten van gezond voedsel. Tegelijkertijd klonk er grote kritiek op de ‘slome’ manier waarop met Natura 2000 wordt om gegaan, hoe weinig ambitie getoond wordt en hoe weinig voortgang er gemaakt wordt.

Op uitnodiging van de Europese Commissie reisden 120 Natura2000 experts en 1 visserijvertegenwoordiger naar het in deze tijd van het jaar bijna uitgestorven Palma de Majorca voor een driedaagse conferentie over Natura 2000 op Zee. De discussies gingen vooral over hoe die lastige wetgeving wordt ingevuld en uitgevoerd. Dat is in sommige gebieden, zoals in de Middellandse Zee minder ingewikkeld dan in de Noordzee, die intensief gebruikt wordt en omgeven is door zes EU lidstaten.

Als EAPO voorzitter was Pim Visser de enige Europese visserijvertegenwoordiger in een gezelschap van beleidsmakers en NGO’s. De toon werd gezet door de bekende “conservationist’ Professor Calum Roberts van de Universiteit van York die pleitte voor 30% ‘no touch’ zones. Op de vraag hoe dat te realiseren was in drukke gebieden en hoe zich dat zou verhouden tot voedselvoorziening voor een groeiende wereldbevolking gaf hij geen duidelijk antwoord.

Wel trok hij een groot onderzoek in twijfel waar o.a. de ons bekende wetenschappers Simon Jennings, Jan Geert Hiddink en Adriaan Rijnsdorp aan hadden meegewerkt. Zij hadden gegevens uit micro-verspreidingsonderzoeken gerangschikt  waardoor het totaal bevist oppervlak opnieuw berekend kon worden en op (slechts) 14% kwam. Roberts verlaagde zich door het onderzoek onderuit te halen door te stellen dat dit onderzoek gefinancierd was vanuit de industrie en dus onbetrouwbaar.

Regelgeving en politieke wil

In diverse workshops werd echter enthousiast en intensief gesproken over uitdagingen die het realiseren van Natura2000 gebieden op zee met zich meebrengen. De constatering dat er veel afstand is tussen getroffen stakeholders (meestal vissers) enerzijds en wetgevers en NGO’s anderzijds leidde ook tot het aandragen van oplossingsrichtingen, helderheid en begrip. Vissers die begrijpen wat de regelgeving inhoudt en wat het nut is en wetgevers en beleidsmakers die gaan begrijpen wat de gevolgen (ook emotioneel) van te nemen maatregelen zijn. Dat klinkt ingewikkeld en is het ook.

Het is wel duidelijk geworden dat we als visserij niet kunnen veroorloven met de rug naar die problemen te gaan staan, hoe graag we dat wel zouden willen. Alleen als vissers volwaardig onderdeel van de processen zijn, kunnen die processen zorgvuldig verlopen. Tegelijk is het belangrijk te realiseren dat deze processen stevig in wetgeving verankerd zijn, met beperkte manoeuvreerruimte.

Na een intensieve dag van uitwisseling van gedachten werden conclusies getrokken. Daar bleek nogmaals hoe vreselijk veel gewicht gegeven wordt aan de uitvoering van ambitieuze natuurbeschermingsprogramma’s en dat menselijke activiteit, zoals het ook in de wetten staat, ondergeschikt is aan het Natura 2000 belang. Dat is een heel vervelende conclusie, waar VisNed lessen uit gaat trekken, die vertaald worden in het werkplan voor 2019!

Ook goed voor gesprek op andere dossiers

Het bijwonen van dit soort bijeenkomsten is ook nuttig vanwege de contacten, bijvoorbeeld met medewerkers van Franse ministeries, Britse NGO’s en wetenschappers uit diverse landen. Dat daarbij ook over puls gesproken werd was natuurlijk onvermijdelijk.